معادن هیدروکسید آلومینیوم در ایران

معادن هیدروکسید آلومینیوم در ایران

هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک ماده شیمیایی – معدنی تلقی می شود که از منابع مختلف برداشت می شود. مهمترین منبع استخراج هیدروکسید آلومینیوم (معادن هیدروکسید آلومینیوم) خاک بوکسیت است، که دارای مقادیر قابل توجهی عنصر آلومینیوم میباشد.

با وجود اینکه ایران به عنوان یک تولید کننده عمده در تولید بوکسیت به شمار نمی رود، اما توزیع منابع بوکسیت در کشور می تواند به عنوان یک پایه برای تولید بسیاری از ترکیبات پایه آلومینیوم، از جمله هیدروکسید آلومینیوم برای کاربردهای متنوع تلقی گردد. بنابراین مطلب حاضر به بررسی توزیع منابع بوکسیت به عنوان سرچشمه مواد آلومینوم پایه، بررسی ذخایر و میزان تولید معادن هیدروکسید آلومینیوم در ایران میپردازد.

اهمیت استخراج هیدروکسید آلومینیوم

خاک بوکسیت طی فرآیند های مختلف تصفیه شده و ناخالصی های مختلف همچون اکسید آهن، سیلیس، کربنات کلسیم، دی اکسید تیتانیوم، و سایر ناخالصی ها از آن جدا شده و درنهایت با رسوب سرد هیدروکسید آلومینیوم، این ماده در حوضچه های مختلف رسوب داده می شود.

هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک ماده برای تولید مواد مختلف بر پایه آلومینیوم نظیر سولفات آلومینیوم، اکسید آلومینیوم ، فلز آلومینیوم و … کاربرد دارد. تولید هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک ماده موثر در کند سوز کردن بسیاری از مواد لاستیکی و پلاستیکی، کاتالیست و … کاربرد دارد.

مهمترین معادن هیدروکسید آلومینیوم در ایران

کشورهای مختلفی در جهان وجود دارند که سالانه میلیون ها تن بوکسیت را تولید و صادر می کنند. در تامین زنجیره آلومینیوم کشورهایی نظیر استرالیا، چین، گینه، برزیل، هند، و حتی ترکیه مطرح هستند.

• معدن خاک بوکسیت در خراسان شمالی

بزرگ‌ترین معدن بوکسیت کشور، معدن جاجرم است که ذخیره آن 20 میلیون تن تخمین زده شده و انتظار می‌رود تا بتواند تا سال 1423 به فعالیت خود ادامه دهد. معمولا رنگ سنگ های بوکسیت این معدن قهوه تیره است که علت آن وجود مقادیر بالای اکسید آهن در منایع معدنی این ناحیه است.

بخش قابل توجهی از ذخایر معادن بوکسیت در خراسان شمالی به صورت روزباز قابل استخراج هستند اما بخشی دیگر که مقادیر کمتری را شامل میشود، در دل زمین قرار گرفته و این امر استخراج رویاز را ناممکن می نماید. جهت استخراج منابع باقیمانده از روش های دیگری نظیر استخراج زیرزمینی برای استخراج سنگ‌ها کمک گرفته می شود.  معادن خراسان شمالی به عنوان یک منبع برای تولید اکسید آلومینیوم در کشور تلقی میشود.

در شهرستان جاجرم دارای 19 معدن روباز اصلی مي باشد. گسترش طولی معدن، که از غرب به شرق به نام های، گل بینی یک تا هشت، زو یک تا چهار ، تاگوئی يك تا شش و سنگ تراش نام گذاری شده است، حدود 16 کیلومتر می باشد .

• معدن بوکسیت استان گلستان

استان گلستان دارای سه معدن شناخته شده بوکسیت است. عمده ذخایر بوکسیت در این استان در جوار شهر علی آباد قرار گرفته اند. شناخته شده ترین این منابع و معادن افرا تخته، سیاه رود بار و شیرین آباد نام دارند. میزان ذخایر این منابع در مقایسه با خراسان شمالی مقدار کمتری را شامل می شود. این منابع در اولویت های بعد از خراسان شمالی قابلیت بهره برداری خواهد داشت.

• معدن بوکسیت در استان کهکیلویه و بویر احمد

در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز مقادیری از ذخایر بوکسیت کشف شده است.  معدن مندون در اطراف شهرستان دهدشت به عنوان یکی از منابع شناخته شده در این استان تلقی میگردد. انتظار می رود ذخایر بوکسیت در این استان به حدود یک میلیون تن برسد.

• معدن بوکسیت استان کرمان

در استان کرمان نیز دو معدن شناخته شده بوکسیت وجود دارد که مجموع ذخایر آنها به بیش از 4 میلیون تن می‌رسد. این مقدار از منابع عنصر آلومینیوم در کشور قابل توجه بوده و سال‌ها می‌تواند بخشی از آلومینیوم مورد نیاز صنایع مختلف را تامین کند. دو معدن بلبلوئیه و معدن دارسینوئیه معروفترین معادن استان کرمان است.

• معدن بوکسیت استان یزد

در استان  یزد نیز دو معدن مشهور چک چک و دشت کوه غربی ذخیره گاه مناسبی برای آلومینیوم و زنجیره وابسته تلقی می گردد. معمولا پس از معادن خراسان شمالی، معادن استان یزد مورد استفاده و برداشت قرار می گیرد.

• معدن بوکسیت استان سمنان

بررسی های اولیه جهت استخراج بوکسیت در استان سمنان در اواسط دهه 1360 شمسی آغاز شد و در اواسط دهه 1380 این مطالعات به نتیجه رسید. استخراج بوکسیت از منابع که ذخیره اولیه حدود 8 میلیون تنی داشت، طی این سال ها انجام شده است. بطور مثال حدود 1 میلیون تن از معدن تاش در طی این سالها برداشت شده است.

البته محدودیت های نظیر محدودیت های زیست محیطی در طی این سالها میزان استخراج از معادن سمنان که کیفیت مناسبی دارد را، محدود کرده است. معدن گانو نیز با میزان ذخیره کمتر نسبت به معدن تاش (با ذخیره حدود 2 میلیون تن) مورد توجه است.